(Bedrijfs-) Communicatie – een bodemloze put of een gestructureerd systeem?

Patrycja Leinekugel & Tania Diehl  | vertaald op 14 mei 2025

Heb je er ooit over nagedacht wat het fenomeen “communiceren” eigenlijk betekent?

"Je kunt niet niet communiceren" zei Paul Watzlawick (1921 - 2007), psychotherapeut en communicatiewetenschapper.¹

Waar begint communicatie überhaupt en waar eindigt deze? Is het een bodemloze put, of is deze toch beperkt? Als we niets zeggen, communiceren we nog steeds. Zoals je weet zegt men: "Geen antwoord is ook een antwoord". Op deze manier drukken we namelijk onze mening over een bepaald onderwerp uit, zonder een woord te zeggen.

Wat is communicatie en waarom communiceren we? 

Communiceren betekent zoals bekend: met elkaar praten. Maar niet alleen zoals wij uit het citaat van Paul Watzlawick hebben geleerd. Naast taal, gebaren, tekens en mimiek, behoren ook onze blik en de lichaamshouding tot het communiceren. We kunnen met ons lichaam heel veel zeggen, zonder een woord te hebben gesproken.

"Communicatie is ook een uitwisseling van informatie", zou misschien eenieder van ons spontaan toevoegen. Maar is dat wel zo? Ja, maar alleen op het eerste gezicht. Communicatie is namelijk veel meer dan alleen vragen stellen en ze beantwoorden. Communicatie is ook luisteren, reageren, beslissen, ervaren, mededelen, afstemmen, twijfelen, beoordelen, naar oplossingen zoeken, ideeën verzamelen, helpen, uitleggen, informatie doorgeven en overeenkomstig handelen. Dat is verbale communicatie. Maar we kunnen ook non-verbaal communiceren, wanneer we onze sympathie of antipathie, toestemming of tegenspraak, vreugde of verdriet met gebaren of mimiek tonen.

Communicatie is een vast onderdeel van ons privé- en beroepsleven. Zonder communicatie zouden we in de samenleving, in het gezin en op het werk niet kunnen bestaan. Niet voor niets zegt men: "Communicatie is de sleutel tot succes" of "communicatie is de basis van elke relatie".

Een paar feiten uit het verleden  

Communicatie bestaat al sinds het ontstaan van de menselijke taal, dus al duizenden jaren.  Ik stel me het begin van communicatie heel eenvoudig voor: door het articuleren van geluiden als je iets wilde hebben; schreeuwen als je bang was of als het gevaarlijk was en je je moest verdedigen; glimlachen als je blij was en huilen als je verdrietig was; tekens en gebaren geven als je iemand aardig vond (knuffel) of niet aardig vond (wegduwen); schilderijen/tekeningen op de rotsen zoals de grot van Lascaux in Frankrijk, die tot op de dag van vandaag zeer goed intact is gebleven,² als je verhalen wilde vertellen. Zo communiceerden holbewoners 50.000 jaar geleden. Een heel eenvoudige vorm van communicatie, die waarschijnlijk voldoende was voor de behoeften van de oermensen. De huidige communicatie heeft nog steeds veel gemeen met deze eenvoudige en eerste vormen van communicatie: we communiceren om onze behoeften en gevoelens te uiten (soms door onduidelijke geluiden, zoals onze voorouders in de grotten), als we iets willen meedelen of iets willen weten.

En tegenwoordig…

Tegenwoordig communiceren we met het schrift, dat zijn oorsprong vele duizenden jaren geleden heeft. We communiceren schriftelijk op papier en digitaal via e-mails, chats, messengers en sociale kanalen, zonder er lang over na te denken. Deze manier van communicatie vinden we vanzelfsprekend, hoewel dit meer dan 30 jaar geleden nog niet vanzelfsprekend was. Er waren en zijn nog steeds ook andere manieren van communiceren: vuur- of rooksignalen, trommels, vuurtorens, vlagsignalen, troepenvlaggen en gebarentaal. Een nieuw fenomeen van de laatste 20 jaar: we schrijven vaker dan we met elkaar praten. De gesproken taal wordt steeds meer vervangen door digitale technologieën. 

Emoji’s zijn niet meer weg te denken uit de moderne zakelijke communicatie en privé-communicatie. Je zou ze misschien kunnen zien als een verdere ontwikkeling van grottekeningen. Door emoji’s drukken we onze emoties, stemmingen en reacties uit. Dus precies wat de holbewoners met hun muurschilderijen wilden bereiken. De kleine ronde gezichtjes zijn overal – in chatberichten, sociale media, e-mails en ook interactieve platforms (zoals de innovaphone Connect App) en zeggen soms meer dan losse woorden.

Hoe communiceren bedrijven tegenwoordig? Welke communicatiemiddelen zijn er?

In vele bedrijven behoren de telefoon, e-mails alsook audio- en videoconferenties tot de dagelijkse routine. Maar moderne bedrijfscommunicatie omvat veel meer: apps en tools vergemakkelijken efficiënt, flexibel en het nieuwe werken. innovaphone biedt talrijke oplossingen voor digitale communicatie.
Communicatie betekent niet alleen informeren, maar ook goed geïnformeerd worden. Hoe bereiken beslissingen of belangrijke informatie alle medewerkers in jouw bedrijf? Hoe ervaren ze welke nieuwe collega´s in dienst gekomen zijn? Waar kunnen vergaderagenda´s en notulen doelgericht en overzichtelijk worden gedeeld?

Als de interne communicatie grotendeels via e-mail verloopt, gaat kostbare tijd verloren. "Tijd is geld", zei Benjamin Franklin al in 1748.³ Naast tijdverlies worden ook werkprocessen onnodig vertraagd. Stel je voor dat je na een beurs op zoek bent naar een roll-up - hoeveel e-mails zouden er nodig zijn om erachter te komen wie deze heeft?

Het antwoord is onze Connect App - het interactieve platform om informatie uit te wisselen en samen te werken.

Ik heb met onze collega Tania Diehl (innovaphone Business Development) over de Connect App gesproken.

Conclusie:

Communicatie kan en moet een gestructureerd systeem zijn, dat iedere onderneming flexibel aan haar specifieke behoeften en structuren kan aanpassen. Dit systeem heeft nu een naam - innovaphone Connect App. innovaphone biedt bedrijven enerzijds een werktool en anderzijds een compleet platform voor medewerkers, teams en afdelingen om te communiceren en (samen) te werken. Hoe bedrijven hun eigen Connect platform vormgeven kunnen deze zelf bepalen. In ieder geval kan deze app de bedrijfscommunicatie naar een nieuw niveau tillen.

Bronnen:

¹ https://www.swr.de/swrkultur/wissen/paul-watzlawick-warum-wir-nicht-nicht-kommunizieren-koennen-104.html

² https://de.wikipedia.org/wiki/H%C3%B6hle_von_Lascaux

³ https://de.wiktionary.org/wiki/Zeit_ist_Geld